رستاخیز کلمات: اثری در دفاع از فرمالیسم نقدی بر کتاب رستاخیز کلمات: درس‌گفتارهایی دربارۀ نظریۀ ادبی صورتگرایان روس

نویسنده

  • عیسی امن‌خانی استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گلستان
چکیده مقاله:

برخلاف سنت استادانی چون فروزانفر، همایی، زرین کوب و ... ـ که عمدتاً به زندگی و اندیشۀ نویسنده/ شاعر می­پرداختند ـ برخی از آثار دکتر شفیعی­کدکنی خاص و متفاوت با این سنّت است چرا که جدای از محتوا و درونمایه به مسالۀ فرم و شکل آثار ادبی نیز توجه داشته، گاه کتاب (موسیقی شعر) یا مقالاتی کاملاً شکل­مدارانه (فرمالیستی) نوشته­اند. رستاخیز کلمات: درس­گفتارهایی دربارۀ نظریۀ ادبی صورتگرایان روس در این میان فرمالیستی­ترین اثر ایشان است که در آن نه تنها به معرفی فرمالیسم (تاریخچه، آموزه­ها و شخصیت­های تاثیرگذار آن) پرداخته شده است، بلکه برخی از مقالات ایشان که با الهام گیری از آراء آنها نوشته شده‌اند، نیز در آن گنجانده شده است. با تمام محاسنی که این کتاب (همانند تمام آثار دکتر شفیعی­کدکنی) دارد،  انتقاداتی نیز می­توان بر آن وارد ساخت. اصلی­ترین این انتقادات عبارتند از: 1. بیان ناقص (و شاید هم نادرست) زمینه/زمینه­های پیدایش فرمالیسم روسی 2. فقدان انسجام نظریه­های ارائه شده از سوی نویسندۀ کتاب 3. وجود برخی گزاره­های ابطال­ناپذیر و غیر­علمی در کتاب 4. و در نهایت گنجاندن فصل­هایی مانند«تکامل موتیف کوزه­گر در شعر خیام» که با فضای فرمالیستی کتاب رستاخیز کلمات تناسبی ندارند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

رستاخیز کلمات در شعر اخوان ثالث

کلمات در زبان روز مره معنای قاموسی خود را دارنداما همین که از هنجار عادی خود بگذرند، رستاخیز کلمات آغاز می شود. ادبیات و به ویژه شعر با عدول از هنجار آمیخته است. این ویژگی در ادبیات معاصراز جهات مختلف قابل بررسی است. اخوان ثالث که از شاعران نامدار و پر مخاطب ادبیات معاصر است در اشعار خود بیشتر از سایر شاعران معاصر رستاخیز کلمات را اعمال کرده است.مهم ترین جنبه ی رستاخیز کلمات در شعر او باستان گر...

15 صفحه اول

نقدی بر دیدگاه یوری روبین دربارۀ تفسیر کلمات «مزمل» و «مدثر» مقالۀ «رسول جامه به‌خود پیچیده»

یوری روبیناستاد بازنشستۀ دانشگاه تاوویو است که کتاب­ها و مقاله‌های متعددی پیرامون اسلام آغازین با تأکید بر قرآن، تفسیرقرآن و سیره و حدیث در مداخل دائره‌المعارف قرآن لایدن به چاپ رسانده است. یکی از مقاله‌های ایشان «رسول جامه به­خود پیچیده (تفسیر مزمل و مدثر)» است. روبین در این مقاله تفاسیر نوشته شده دربارۀ خطابات مزمل و مدثر را به سه دسته تقسیم کرده است؛ «تبیین‌های خنثی» که بدون هیچ دلیلی به بیا...

متن کامل

بررسی کاربردی واژه رستاخیز در رمان "رستاخیز"ل. ن. تالستوی

آخرین رمان لف نیکلایویج تالستوی "رستاخیز" یک اثر فلسفی، عقیدتی و اجتماعی است که نویسنده مدت ده سال روی آن کار کرده است. رمان "رستاخیز" اثری انتقادی شدید درباره شرح حال قهرمان اصلی دمیتری ایوانویج نخلودف است که با توصیف شخصیت او نویسنده مسائل عقیدتی و اجتماعی سالهای 90-80 قرن 19 روسیه را برای خواننده به تصویر می کشد. مقاله إبتدا به تاریخچه شکلگیری رمان که موضوع آن برگرفته از یک جریان واقعی داد...

متن کامل

رستاخیز در عهد عتیق و عهد جدید

اعتقاد به حیات اخروی در آیین یهود، از امور مسلم و قطعی است. مفاهیمی مانند رستاخیز، رجعت و ظهور منجی، روز داوری، تجدید حیات، باغ عدن و جهنم در عهد عتیق آمده است و دانستنی‌های فراوانی در متون مقدس یهود درباره‌ی مرگ و زندگی بازپسین دیده می‌شود. در مسیحیت نیز، مانند هر دین الاهی دیگر، اعتقاد به معاد و نجات انسان‌ها و سعادت جاویدان مورد اهتمام جدی است. این آیین بر پایه‌ی انتظار موعود یهودیت شکل گرفت...

متن کامل

دورنمای رستاخیز در آموزه‌های قرآن و ادیان غیر ابراهیمی

از دیرباز اقوام بشر و ملل و نحل مختلف به این سؤال پاسخ‌های متفاوت و حتی متضاد داده‌اند: برخی را عقیده بر آن بوده است که مرگ نیستی کامل است و انسان به کلی معدوم می‌شود. بعضی به تناسخ قائل شدند و گفتند ارواح آدمیان پس از مرگ (فناناپذیری روح) به بدن جانور یا انسان گیاه، جامدات وارد شده و به زندگی خود در همین جهان ادامه می‌دهد، و جمعی کثیر که اغلب از سرچشمه تعالیم پیامبران سیراب شده‌اند جهانی دیگر ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 18  شماره 2

صفحات  47- 67

تاریخ انتشار 2018-04-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023